در گفت وگو با نویسنده ایلامی عنوان شد؛
باید ادبیات فولكلوریك را به جامعه برگردانیم
به گزارش عطر و تن ایلام نویسنده و پژوهشگر ایلامی اخیرا کتابی با عنوان «ده بان باڵ سیمرخ» روانه بازار نشر کرده است که در برگیرنده چهار متل کُردی است.
«عباس محمدزاده» در گفت وگوبا ایسنا، در مورد چگونگی شکل گیری این کتاب اظهار نمود: طبعا برای من کە دوران کودکی ام را در روستای سیرانە ملکشاهی کە رودخانەی زلال و زیبای گل گل از پنجاە قدمی آن می گذرد و همدم صدای دل نواز رودخانه و طبیعت بکر و زیبای منطقە بودم و صبحگاهان و شبانگاهان را با شنیدن لالایی، قصەها، افسانەها و متل های پدر بزرگ و مادر بزرگم سپری می کردم، مکتوب کردن آن دنیای خاطرەانگیز و رویاگونە، در اولویت قرار داشت و با گذشت سال ها، حلاوت شنیدن آن افسانه ها هنوز هم در ذهنم باقی ماندەاند و مرا از شور و شعف و امید آکندە می سازند.
وی اضافه کرد: بە همین خاطر، بعد از فراغت از چاپ اول و دوم کتاب تاریخی قیام ایلام در عصر رضاشاە کە با استقبال گستردە همراە بود و نایاب شد، و هم به علت تحصیل در رشته مردم شناسی و آگاهی از اهمیت حفظ این سرمایەهای معنوی، این ایدە و فکر در من پدیدار شد تا به منظور انجام خدمت فرهنگی و پاسداشت زبان و ادبیات کردی، این افسانه ها را به روش آکادمیک گردآوری و منتشر نمایم.
این پژوهشگر ایلامی افزود: شاید این گردآوری ها حدود ۱۰ سال پیش انجام شد اما به علت نبود یک نثر معیار کردی جنوبی، انتشار این کتاب به عقب افتاد ولی با رونق گرفتن گویش کردی جنوبی و بحمدالله تثبیت این گویش در ایلام و کرمانشاه، و استفاده از اصل استقراء استاد کامران رحیمی در مورد نثر نویسی و ویرایش حداقل ده کتاب کردی توسط اینجانب، انتشار این کتاب در اولویت قرار گرفت و علیرغم مشکلات چاپ و نشر و... روانەی بازار کتاب شد.
وی در مورد نام کتاب اظهار داشت: چون شخصیت اصلی این افسانه، با سوار شدن بر فراز بال سیمرغ از مهلکه می گریزد و این حرکت به شکلی نشاط و امیدواری را در دل مخاطب تزریق و تولید می کند این نام انتخاب گردید.
محمدزاده در مورد متل های استفاده شده در کتاب تشریح کرد: این کتاب شامل چهار افسانه کردی شامل هەفت شازادە، فرێشتیەێ ئاگرین، شاڵان و داڵان، و ئەسپ لێوه است که مختص به ایلام و کرمانشاه هستند و دو افسانه از آنرا سال ۱۳۸۰ از کهنسالانی که در شهرستان قصرشیرین زندگی می کردند، شنیده و یادداشت کرده ام. علت انتخاب این افسانەها، غنای تصاویر بکر و فضای زیبا و کوتاه بودن و امیدبخشی و سرانجام فرجام نیک شخصیت های اصلی افسانەهاست، جز شخصیت اصلی در داستان مەڵگ جەمشێر کە بە کام نمی رسد.
وی سپس حوزه کار این کتاب را در ادبیات فولکلور دانست و اظهار داشت: در بین ادبیات کردی و فارسی، افسانەها بر چهار قسم هستند اول، افسانه های خیالی، دوم افسانه های حقیقی، که برگرفته از زندگی مردم با مبالغه و اغراق است، سوم افسانه های تاریخی که سرگذشت اعجاب انگیز پهلوانان است و چهارم افسانه های طنز.
این نویسنده ایلامی در مورد اهمیت ادبیات فولکلور اظهار داشت: همان گونه که می دانیم در جوامع نانویسا، این فولکلور است که ادامه حیات فرهنگی و بالندگی زبان را حفظ کردە و میکند و میتواند داشتههای فرهنگی یک ملت، اتنیک یا قوم را به نسل بعدی منتقل سازد و بدین دلیل که فولکلور میتواند نقش بە سزایی در هویت و هویت خواهی در مبارزه با خودباختگی فرهنگی ایجاد نماید، همواره در اهمیت و اولویت قرار داشته است؛ امری کە دولت های سلطەگر جهت تحمیل هژمونی خود بە جهان سومیها، بە خوبی از آن بهرە بردەاند.
محمدزاده اضافه کرد: در واقع ادبیات فولکلوریک ریشه در بطن جامعه دارد، چونکه از دل جامعه بیرون آمده و اگر بخواهیم رفتار، عقاید، اندیشه و حتی نوع جهان بینی مردم یکی جامعه را بررسی نماییم باید نیم نگاهی به ادبیات فولکلوریک آن منطقه بیندازیم. مثلا ابوالقاسم فردوسی شاعر بزرگ حماسه سرای، آنچه را که سینه به سینه شنیده ابتدا گردآوری و سپس باز آفرینی کرده و این اثر مشترک را پدید آورده است. پس اگر ادبیات شفاهی به شکل داستان و روایات حماسی نبود، اثری چون شاهنامه هم نبود و سروده نمیشد.
وی به ظرفیت غنی فولکلور در ایران اشاره و اظهار داشت: در حقیقت در سرزمینی مثل ایران ما هم ادبیات فولکلوریک منظوم یا شعر داریم و هم نثر یا منثور یعنی شکل منظوم آن اغلب در شکل ترانه، دو بیتی، بیاتی، نوحه، لالایی، متل، چیستان، تجلی یافته و در آنها در مراسم مختلف چون تولد نوزاد، عروسی، عزاداری، دعا، اعیاد، جشن دینی و ملی و ترانه های کار هنگام کار کردن کارگران، شیردوشی، شخم زدن، درو کردن، قالیبافی و.... استفاده می شده است از آن طرف هم ادبیات فولکلوریک منثور البته به شکل روایی در چارچوب هایی چون حکایت، افسانه با موضوعاتی چون دینی، قومی، ملی، تربیتی و عاطفی کە در دل خودشان حاوی نکاتی خیلی خوب و ظریف و پرارزش بوده است.
محمدزاده تاکید کرد: ناگفته نماند در این بین، افسانهها از اهمیت خاصی برخوردار می باشند چونکه این افسانهها که محل عیان شدن حوادث و شخصیتهای متافیزیکی هستند، ذهن و تخیل انسان را به ماورای طبیعت کشیده و این چنین مخاطبان را به تکاپو و خیال انگیزی وادار میسازند.
نویسنده و پژوهشگر ایلامی تصریح کرد: متاسفانه امروزه به علت رشد و گسترش خیره کننده تکنولوژی، ادبیات فولکلوریک در ادبیات کردی و فارسی، جایگاه واقعی خویش را از دست داده و مردم بیشتر به رسانه های دیداری و شنیداری چون رادیو و تلویزیون توجه دارند اما می توان از این فناوری ظاهرا متضاد، جهت رونق ادبیات کردی و بومی بهره گرفت و در برنامههای رادیویی و... و در چاپ مطالب مختلف از ادبیات فولکلور در روزنامهها و آشنا ساختن دانش آموزان با این نوع ادبیات از راه کتابهای درسی و... تلاش کرد، تا افسانهها نقش سازنده خودشان را باز یابند و جهت مقابله با تهاجم فرهنگی بیگانگان راە خویش را در دل مردم باز کنند.
محمدزاده در مورد دیگر آثارش توضیح داد: هم اکنون بە دلیل درخواست های علاقەمندان بە تاریخ معاصر استان ایلام، در حال ویرایش نهایی چاپ سوم کتاب قیام ایلام در عصر رضاشاه هستم و هم زمان بخش دیگری از افسانه های استان ایلام را گردآوری و بازنویسی کرده و برای چاپ آماده میکنم.
گفتنی است «ده بان باڵ سیمرخ» اثری تازه در حوزه بازآفرینی و مکتوب کردن متل ها و افسانه های کردی جنوبی است. این کتاب توسط انتشارات «ژ» و با تیراژ ۱۰۰۰ جلد و در ۹۰ صفحه، با قطع رقعی و ویراستاری استاد کامران رحیمی، و قیمت ۲۲ هزار تومان انتشار یافته است.
منبع: atrotan.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب