گفت وگو با محمدرضا روزبه، برگزیده شعر فجر
انتقاد از تاثیر دوستی و ملاحظات در داوری ها
به گزارش عطر و تن محمدرضا روزبه با انتقاد از تاثیر روابط دوستانه و برخی ملاحظات در داوری جشنواره ها خطاب به داوران می گوید: متر و معیارتان برای مقام مشترک دادن به دو شاعر یا پژوهشگر درحالی که دو اثر هیچ شباهت، قرابت سبکی و ارزش ادبی یکسانی ندارند چیست؟!
سراینده مجموعه شعر «پرنده ی بی آسمان» که در بخش شعر نو پانزدهمین جشنواره شعر «فجر» بعنوان برگزیده مشترک معرفی شده است، در گفت و گو با ایسنا درباره ارتباط میان فضای آکادمیک ادبیات با جشنواره های شعر و همین طور وضعیت برگزاری این جشنواره ها اظهار نمود: برای داوری آثار و شعرها از چهره های آکادمیک و دانشگاهی هم استفاده و از آنها دعوت می کنند اما گاه می بینیم که این چهره های دانشگاهی ذوق ادبی و آشنایی کافی و کاملی با آفاق شعر امروز، گونه ها، جریان ها، شاعران و رویکردها ندارند و گاهی ذهنیتی کلاسیک دارند که این مشکل آفرین است. با این وجود، امیدوارم این پیوند بین فضای شعر جوان و هنجار و گفتمان قشر اصیل و نوگرای دانشگاهی در آینده موجب ارتقای کمی و کیفی برگزیدگان جشنواره ها شود.
او سپس اظهار داشت: مشکل اصلی این است که در امر داوری این کنگره ها پاره ای معیارهای غیرشعری و غیرهنری هم لحاظ می شود که نباید باشد؛ اولا داوران غالبا از یک سنخ فکری و ذوقی هستند و تنوع و تکثری وجود ندارد و از طیف های مختلف فکری و ذوقی نیستند. در ثانی رابطه ها و ارتباطات عاطفی و دوستانه گاه در داوری داوران اثر می گذارد. علاوه بر این متاسفانه گاه با مدخلیت معیارهای فراشعری در امر داوری آثار مواجه هستیم.
روزبه در ادامه با انتقاد از اعلام برگزیده های مشترک در نتایج جشنواره ها بیان کرد: گویا سیاست خاصی وجود دارد که باید برای هر حوزه ای برگزیدگان مشترک انتخاب کنند؛ برگزیدگان مشترکی که اصلا هم سنگ و هم وزن نیستند و متاسفانه ارتباطات دوستانه و رعایت پاره ای ملاحظات موجب اینگونه انتخاب ها و گزینش ها می شود. این مشکلات در روند برگزاری جشنواره ها و داوری آثار وجود دارد و نیاز به اصلاحاتی است؛ باید فقط به جان و جوهر ادبی آثار توجه کرد نه گرایش های خاص ادبی و غیرادبی شاعر و نویسنده، و ارتباط دوستانه آن شاعر و نویسنده با آنها. چرا باید لزوما برگزیدگان مشترکی را اعلام کنند که اصلا در یک قد و قواره نیستند؟
این منتقد ادبی با اشاره به اینکه دو اثر را در حالی برگزیده مشترک انتخاب می کنند که اساسا به لحاظ وزن و وقار ادبی و هنری قابل قیاس نیستند، اضافه کرد: من نمی دانم داورانی که این ها را برگزیده مشترک اعلام می کنند، معیار داوری و انتخاب شان چه بوده و این ها از چه لحاظ مشترک اند؟! کدام ترازو این دو را برابر دانسته و این ترازو و ملاک آنها چیست که منجر به داوری ناسالم و تضییع حق شاعران و پژوهشگران برتر و شایسته تر می شود؟ متر و معیارتان برای مقام مشترک دادن به دو شاعر یا پژوهشگر در صورتیکه دو اثر هیچ شباهت، قرابت سبکی و ارزش ادبی یکسانی ندارند چیست؟
محمدرضا روزبه همین طور در پاسخ به سوالی درباره چالش های پیش روی شعر امروز خصوصاً در قالب نو اظهار نمود: چالش و بحران همیشه در شعر بوده و امروز هم در اشکال دیگری وجود دارد. از یک طرف مشکل در زبان، از یک طرف مشکل در معنا و از یک طرف مشکل در فرم، ساختار و بافت و همه این مقولات نسل امروز را با خود درگیر کرده است.
او سپس اظهار داشت: جریان ها یا موج های خلق الساعه ای در شعر امروز با اسامی و عناوین دهان پرکن به وجود می آیند. مدتی فضای ادبی و فرهنگی را به خود مشغول می کنند و بعد هم بی آن که در حافظه جمعی رسوخ کرده باشند، خیلی زود فراموش می شوند. عمده این جریان ها هم عناوین «آوانگارد»، «پیش رو» و... را با خود یدک می کشند اما مبتنی بر سنت شعر فارسی و حتی مبتنی بر اِلِمان ها و خاصیت های شعر مدرن هم نیستند. امروزه نوعی سرگشتگی در حوزه شعر آزاد می بینیم که البته همیشه وجود داشته و به صورتی چالش و بحرانی ناشی از رویارویی ما با پدیده های جهان مدرن و پسامدرن و جزع این نسل برای رسیدن به آفاق هرچه تازه تر و متفاوت بودن و متفاوت دیده شدن است.
روزبه اضافه کرد: در قلمرو شعر کلاسیک هم باید اظهار داشت که قالب های شعر کلاسیک از عصر نیما به بعد کوشیدند خودرا با اقتضائات زمانه همراه کنند که بیش از این ها همه قالب غزل بود. امروز هم غزل تجربه های متنوعی را از سر گذرانده؛ غزل فرم، غزل موسوم به پست مدرن، غزل گفتار و گونه ها و گرایش های دیگر که همه شان مرحله آزمون و خطا را طی می کنند تا ببینیم در آینده به جریان های نیرومند و اثرگذاری تبدیل خواهند شد یا مثل یک موج زودگذر فراموش می شوند.
این شاعر در آخر درباره «پرنده ی بی آسمان»، مجموعه برگزیده در پانزدهمین جشنواره شعر «فجر» (به صورت مشترک با مجموعه «امان نامه» سروده سیداکبر میرجعفری) بیان کرد: این کتاب مجموعه ای از اشعار نیمایی من و استمرار همان اشعار مجموعه «از پیله تا پروانگی» است. البته حاوی چند رباعی، قطعه و... نیز هست که سال قبل توسط انتشارات آریاشهر به چاپ رسیده و امسال در پانزدهمین جشنواره شعر «فجر» برگزیده بخش شعر نو شد. آثار این مجموعه اغلب مبتنی بر اندیشه ها و عواطف اجتماعی و فلسفی و گاه احساسات فردی هستند.
منبع: عطر و تن
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب