به بهانه روز جهانی آرتروز تشریح شد
خطر بی خوابی و استرس برای مفاصل
عطر و تن: «آرتروز» شایع ترین بیماری مفصلی پیش رونده است که با ساییدگی استخوان ها و کاهش توان حرکتی همراه است؛ اغلب مفاصل دست، زانو، لگن و ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می دهد و بطور معمول با افزایش سن نیز شدیدتر می شود؛ این در حالیست که می توان با کنترل عوامل زمینه ساز آن نسبت به پیش گیری از بروز و همین طور جلوگیری از پیشرفت آن اقدام نمود.
دکتر حسین یاری - مدیر کلینیک طب پیشگیری و ارتقای سلامت سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران به بهانه روز جهانی آرتروز در گفتگوی تفصیلی با ایسنا، با بیان این که آرتروز یکی از شایع ترین اختلالات عضلانی_اسکلتی حوزه سلامت است، اظهار نمود: مفاصل، محل رسیدن دو استخوان به یکدیگر هستند و بیماری ساییدگی یا آرتروز، بیماری است که غضروف مفاصل را درگیر می کند. در حقیقت، هنگامی که غضروف لطمه ببیند، خراب شود یا تحلیل رود، بیماری آرتروز یا ساییدگی مفاصل ایجاد می شود.
وی افزود: تمام مفاصل بدن از پتانسیل مبتلاشدن به ساییدگی برخوردار می باشند اما ساییدگی در بعضی مفاصل شایع تر است. اغلب افرادی که به بیماری ساییدگی مفاصل مبتلا شده اند به علت زانو درد یا کمردرد ناشی از آرتروز به پزشک مراجعه می کنند؛ اما آرتروز می تواند در لگن، ستون فقرات، گردن، مفاصل مچ و حتی بندهای انگشتان نیز بروز پیدا کند.
عوامل زمینه ساز تحلیل غضروف ها و بروز آرتروز کدام آرتروزها ارثی است؟ عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران درباره ی چرایی تحلیل رفتن غضروف مفاصل توضیح داد: عوامل مختلفی زمینه ساز تحلیل و خراب شدن غضروف مفاصل هستند. ژنتیک از عوامل اثرگذار مهم در تحلیل رفتن غضروف مفصلی است؛ به نحوی که اگر پدر و مادر یک فرد به بیماری ساییدگی مفاصل مبتلا باشند، احتمال مبتلاشدن به بیماری آرتروز در آن فرد نیز افزایش خواهد یافت. آرتروز برخی مفاصل از مبنای ژنتیک بیشتری برخوردار هستند؛ بطور مثال، فردی که به آرتروز دست مبتلا است به احتمال فروان این بیماری را از نسل های قبل خود به ارث برده است.
در همین زمینه ببینید:
ویدیو/ آرتروز؛ میهمان همیشگی فرد مبتلا
این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی با اشاره به اینکه سن از دیگر عوامل موثر در بروز آرتروز به حساب می آید، تصریح کرد: با افزایش سن و سالمند شدن انسان ها، غضروف تحلیل رفته و خراب می شود. بنابراین، افزایش سن از دیگر عوامل ساییدگی مفاصل است؛ به نحوی که حدود ۷۰ درصد افراد دچار ساییدگی مفاصل ۵۵ سال یا بیشتر دارند.
چاقی و افزایش سرعت ساییدگی مفاصل مدیر کلینیک طب پیشگیری و ارتقاء سلامت سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران درباره ی فاکتور موثر دیگر در بروز آرتروز تصریح کرد: اضافه وزن از دیگر عوامل موثر در بروز بیماری آرتروز است؛ به نحوی که اضافه وزن منجر به افزایش فشار بر مفاصل زانو و کمر شده و شدت و سرعت پیشرفت ساییدگی مفاصل را زیاد می کند.
وی با اشاره به اینکه وضعیت قامتی بدن از دیگر عوامل موثر در بروز بیماری آرتروز به حساب می آید، توضیح داد: هنگامی که راستای قامت و آناتومی بدن غیرطبیعی و با اختلال همراه باشد، احتمال مبتلاشدن به آرتروز افزایش خواهد یافت. منظور از غیرطبیعی بودن و بروز اختلال در آناتومی بدن این است افرادی که دارای زانوی پرانتزی، ضربدری یا عقب رفته هستند، فشار بیشتری روی زانو تجربه می کنند و در نتیجه به علت فشار بیشتری که تجربه می کنند احتمال مبتلاشدن به آرتروز در آنها افزایش خواهد یافت.
این متخصص طب فیزیکی با اشاره به اینکه انجام کارهای روزمره نیز می تواند منجر به بروز مبتلاشدن به آرتروز شود، خاطرنشان کرد: در افرادی که ماهیت شغلی شان به نحوی است که ناچار به بلند کردن وزنه های سنگین هستند یا در طول روز بسیار زیاد خم و راست، می شوند یا رفت وآمد مکرر از پله ها دارند نیز احتمال مبتلاشدن به آرتروز در آنها افزایش خواهد یافت.
تبعات سبک زندگی کم تحرک وی ضمن اشاره به نتایج پژوهش های سالهای اخیر اظهار داشت: نتایج یافته های پژوهش های سالهای اخیر بیان کننده این است که کم تحرکی در بروز آرتروز اثرگذار است؛ اما این فاکتور، چندان مورد توجه قرار نمی گیرد. هر چه میزان بی تحرکی و یکجانشینی افزایش یابد، احتمال مبتلاشدن به آرتروز بیشتر می شود. «سبک زندگی کم تحرک» از دیگر عوامل زمینه ساز مبتلاشدن به آرتروز است.
کمبود ویتامین D در بین ایرانیان یاری همین طور با اشاره به اینکه تغذیه در بروز مبتلاشدن به آرتروز نقش دارد، تصریح کرد: تغذیه در بروز مبتلاشدن به ساییدگی مفاصل نقش دارد. میزان مصرف کلسیم، ویتامین D، مصرف ریزمغذی ها نیز در بروز بیماری آرتروز نقش دارد.
بی خوابی و استرس؛ موثر در بروز آرتروز عضو هیات علمی سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه هنگامی که از جلوگیری از بیماری ها سخن می گوییم باید به «عوامل خطر قابل تغییر» بپردازیم، اظهار نمود: ژنتیک جزو عوامل خطر بروز آرتروز است که در مقابل این فاکتور نمی توانیم مداخله چندانی داشته باشیم. قطعا، سبک زندگی می تواند نقش موثری بر عوامل خطر قابل تغییر بروز آرتروز داشته باشد. هنگامی که از عوامل خطر قابل تغییر بروز آرتروز صحبت می نماییم، منظور فاکتورهایی مانند تغذیه، فعالیت بدنی، روابط بین فردی، خواب مناسب، سوءمصرف مواد و استرس است و هر کدام از این عوامل شش گانه جزو ستون های سبک زندگی هستند و می توانند در مبتلاشدن به آرتروز اثرگذار باشند.
خطر دخانیات برای مفاصل این متخصص طب فیزیکی افزود: بررسی ها بیان کننده این است که احتمال ساییدگی در افرادی که دخانیات استعمال می کنند، افزایش قابل توجه پیدا می کند. علاوه بر دخانیات، خواب ناکافی و استرس می توانند نقش موثری در بروز آرتروز داشته باشند. اصلاح سبک زندگی، یک مولفه خیلی مهم است و توجه به مولفه اصلاح سبک زندگی می تواند احتمال بروز آرتروز با افزایش سن را کم کند یا تاثیر عوامل ژنتیکی در بروز ساییدگی مفاصل را بکاهد.
وضعیت آرتروز در بین ایرانیان مدیر کلینیک طب پیشگیری و ارتقاء سلامت سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران درباره ی وضعیت ابتلای ایرانی ها به آرتروز نیز به ایسنا اظهار داشت: اساتید دانشگاه علوم پزشکی تهران، ۱۵۰۰ شهروند ایرانی را مورد بررسی قرار دادند و نتایج این پژوهش بیان کننده این است که دست کم حدود ۶۶ درصد از افرادی که در این طرح مطالعاتی شرکت کرده اند، «درد» را در سیستم عضلانی_اسکلتی خود تجربه کرده اند. بنابر اظهارات افراد حاضر در این پژوهش، اغلب آنها درد را در ناحیه کمر و زانو تجربه کرده اند. بررسی ها بیان کننده این است که حدود ۲۰ درصد افراد به ساییدگی مفاصل مبتلا هستند که آرتروز زانو بخش اصلی آنرا به خود اختصاص می دهد. همین طور حدود ۲۳ درصد افرادی که در این طرح تحقیقاتی شرکت کرده اند، کمر درد را تجربه کرده اند.
روش های تشخیص بیماری آرتروز یاری درباره ی چگونگی تشخیص بیماری آرتروز اظهار داشت: شرح حال و معاینه پزشک، نخستین قدم برای تشخیص آرتروز است. افرادی که دچار آرتروز گردن یا کمر هستند، همیشه نسبت به خشکی کمر یا گردن خود شکایت دارند. پزشک با شناسایی علایم بالینی می تواند بیماری آرتروز را تشخیص دهد. پزشکان همین طور با لمس، حرکت دادن و تست کردن ناحیه مبتلا می توانند بیماری آرتروز را تشخیص دهند.
عضو هیات علمی سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران اضافه کرد: تصویربرداری از دیگر روش های تشخیص آرتروز است؛ به نحوی که پزشک با رادیولوژی می تواند بیماری آرتروز و شدت این بیماری را تشخیص دهد. گاهی اوقات آرتروز سبب لطمه سایر بخش های مفصل می شود؛ بطور مثال، آرتروز زانو می تواند سبب تحلیل رفتن منیسک شود و به آن لطمه وارد کند. بررسی وضعیت ساختاری منیسک نیازمند MRI است. گاهی اوقات، سی تی اسکن هم بمنظور بررسی وضعیت آناتومیک مبتلایان به آرتروز سفارش می شود. ازاین رو معاینه، شرح حال بیمار و تصویربرداری به ویژه رادیولوژی و سپس MRI، روش های تشخیصی متداول در آرتروز هستند.
آرتروز؛ میهمان همیشگی فرد مبتلا ۵ نکته ای که مبتلایان باید رعایت کنند وی درباره ی روش های جلوگیری از بیماری آرتروز اظهار داشت: ساییدگی یا آرتروز مانند سرماخوردگی ناشی از یک ویروس نیست که بتوان آنرا با دارو به کلی درمان کرد؛ نکته اساسی این است که آرتروز برای همیشه میهمان فرد مبتلا است. اگر مبتلایان به بیماری آرتروز می خواهند درد را تجربه نکنند و مثل همیشه به انجام فعالیتهای روزمره خود بپردازند، باید نسبت به سلامت خود توجه نمایند و پنج اقدام را در دستور کار خود قرار دهند.
یاری با اشاره به اینکه افراد دچار آرتروز می بایست وزن خودرا متعادل نگه دارند، اظهار داشت: نخستین اقدام در جلوگیری از آرتروز، کنترل وزن است؛ همراهی اضافه وزن با آرتروز بسیار قابل توجه است؛ به حدی که گفته می شود، ۱۰ درصد کاهش وزن می تواند فشار وارده به زانو را تا ۵۰ درصد کم کند.
یاری درباره ی ضرورت فعالیت بدنی نیز اظهار داشت: زندگی پرتحرک، سفارش دوم متخصصان طب فیزیکی برای جلوگیری از مبتلاشدن به بیماری آرتروز بشمار می رود. افزایش میزان پیاده روی روزانه، کاهش استفاده از آسانسور و پله برقی، وقفه در کارهای نشسته روزانه و تحرک بیشتر جزو مواردی است که برای جلوگیری از مبتلاشدن به آرتروز سفارش می شود. همین طور انجام تعدادی از تمرین ها سبب می شود عضلاتی که مسئولیت پشتیبانی از مفصل را بر عهده دارند، تقویت شوند. قطعا، یادگیری و انجام تمرین ها بصورت روزانه می بایست به ملکه ذهن افراد مستعد به بیماری آرتروز تبدیل گردد.
اهمیت ویتامین D، کلسیم و ریزمغذی ها در جلوگیری از آرتروز مدیر کلینیک طب پیشگیری و ارتقاء سلامت سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران افزود: استفاده از مکمل ها و ریزمغذی ها سومین اقدام در جلوگیری از مبتلاشدن به آرتروز است. بعد از پاندمی کووید۱۹، استفاده از ویتامین D در کانون توجه قرار گرفت؛ اما حدود ۸۰ درصد از ایرانیان به کمبود ویتامین D مبتلا هستند. وضعیت کمبود ویتامین D در بین ایرانیان به نحوی است که تمام ایرانی ها می بایست دست کم یک قرص ۵۰هزار واحدی ویتامین D را بصورت ماهیانه مصرف کنند.
وی با اشاره به اینکه کلسیم، دیگر ریزمغذی مهم برای جلوگیری از مبتلاشدن به آرتروز است، اظهار داشت: مصرف لبنیات، بهترین روش برای دریافت کلسیم است؛ هرچه میزان مصرف لبنیات و خصوصاً شیر (دست کم ۲ لیوان در روز) افزایش یابد، نیاز دریافت کلسیم تامین می شود.
یاری ضمن اشاره به نقش ترکیبات گیاهی برای جلوگیری از مبتلاشدن به آرتروز اظهار داشت: شاید تعدادی از ترکیبات گیاهی مانند زنجبیل، دارچین، سویا و آواکادو بتواند به جلوگیری از آرتروز کمک نماید. این دسته ترکیبات که اصطلاحا و به غلط داروهای غضروف ساز خوانده می شوند می توانند در پایین آوردن خشکی و بهبود درد ناشی از ساییدگی مفاصل کمک کنند.
اهمیت اصلاح سبک زندگی وی با اشاره به اینکه اصلاح سبک زندگی می تواند از بروز فشار به مفاصل جلوگیری نماید، اظهار داشت: کسانی که از مبتلاشدن به آرتروز زانو واهمه دارند، باید بدانند که خم کردن زانو منجر به بروز فشار بیشتر به این قسمت از بدن می شود. ازاین رو اجتناب از خم کردن زانو تا حد امکان، چهارمین اقدام ضروریست که باید مد نظر قرار بگیرد. مواردی مانند دو زانو نشستن، چهار زانو نشستن، استفاده از توالت ایرانی و سایر مواردی که منجر به خم کردن زانو می شود باید به نحوی اصلاح شوند که زانوها در طول روز کمتر خم شوند.
مدیر کلینیک طب پیشگیری و ارتقاء سلامت سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران افزود: نشستن پشت میز، خوابیدن روی تخت، نماز خواندن پشت میز در مواقعی که درد قابل توجه وجود دارد و استفاده از توالت فرنگی برای کمتر خم شدن زانو سفارش می شود.
وی پنجمین اقدام پیشگیرانه را استفاده از کفش و کفی مناسب کفش برشمرد و اظهار داشت: کفش و کفی طبی تجویز شده توسط متخصص طب فیزیکی از فشار وارده بر زانوها کم می کند و در جلوگیری از آرتروز نقش دارد.
فقط به درمانگر اکتفا نکنید یاری با اشاره به اینکه مراحل مختلفی برای درمان آرتروز وجود دارد، اظهار داشت: بطور مثال، فردی که مبتلا آرتروز زانو است نباید به تنهایی به درمانگر اکتفا کند؛ بلکه باید خود پزشک خود باشد. پزشکان باید در وهله نخست نسبت به اصلاح سبک زندگی فرد دچار آرتروز اقدام نمایند. بعد از اصلاح سبک زندگی، تجویز دارو که قسمتی از آنرا مکمل ها می سازند، جزو مراحل دیگر درمان است.
و اما روش های درمانی و ضرورت تمرین های روزانه عضو هیات علمی سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه انجام تمرین های روزانه از دیگر راهکارهای درمانی آرتروز است، اظهار داشت: همین طور فیزیوتراپی با کاهش التهاب و بهبود دامنه حرکتی مفصل می تواند به بهبود شرایط مفصل کمک نماید. همین طور تزریق به محل مفصل از دیگر اقدامات درمانی آرتروز است.
وی افزود: ترکیبات مختلف مانند داروی ضد التهاب کورتونی به مفصل تزریق می شود؛ گاهی اوقات بمنظور نرم شدن مفصل ژل غضروف ساز هیالورونیک هم تزریق می نماییم. همین طور PRP از دیگر اقدامات درمانی است؛ به نحوی که خون از فرد بیمار گرفته شده و پلاکت های خود فرد تغلیظ شده و به داخل مفصل تزریق می شود. این تزریق ها می توانند به روان تر شدن مفصل، کاهش درد و التهاب و بهبود عملکرد فرد کمک کنند.
آرتروز و تعویض مفصل یاری در بخش پایانی صحبت هایش با اشاره به اینکه گاهی اوقات شدت بیماری بسیار زیاد است، تصریح کرد: هنگامی که شدت بیماری بسیار زیاد است، روش های رایج غیرجراحی درمان آرتروز اثرگذار نیست و تعویض مفصل زانو در چنین شرایطی سفارش می شود. اگر بیمار به بیماری زمینه ای نگران کننده ای مبتلا نباشد و از شرایط سنی مناسبی برخوردار باشد، عمل تعویض مفصل زانو را انجام می دهیم. شایان ذکر است که بعد از جراحی هم بیمار باز نباید به تعویض مفصل زانو بسنده کند و ضروری است بعد از عمل تعویض مفصل زانو، رعایت برخی نکات را مد نظر قرار دهد.
منبع: atrotan.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب